|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(به فرانسوی: Jean Bernard Léon Foucault)
۱۸۶۸ (زاده ۱۸ سپتامبر ۱۸۱۹ - درگذشته ۱۱ فوریه - پاریس)
فیزیکدان
اهل فرانسه
وی تحصیلات ابتدایی خود را نزد معلم خصوصی آموخت و سپس برای تحصیل علم پزشکی، وارد دانشکده طب پاریس شد. اما به دلیل علاقه فراوان به رشته های علمی، به سمت فیزیک گرایش پیدا کرد. فوکو در بین معاصرین خود شخصیت عجیبی داشت، چرا که تنها با مطالعات و آزمایشهای خستگی ناپذیر خود، مدارج ترقی علمی را پیمود و بدون استفاده از استاد، خود به استادی رسید. وی به زودی دریافت که در فیزیک تجربه کافی ندارد با این حال به مطالعه ریاضیات پرداخت و دامنه دانش و اطلاعات علمیاش را توسعه داد.
فوکو شیوه های جالبی برای اندازهگیری سرعت نور به کار برد. اما به علت عدم دقت کافی در آزمایش و نقص دستگاههای فنی، به نتیجه درستی نرسید. فوکو اصل مهمی را در فیزیک بنیاد نهاد و ثابت کرد که سرعت نور در آب، کمتر از هواست. این نظریه به او کمک کرد تا به دانشمندان بفهماند که نور برخلاف آنچه تصور میرود، ذرهای نیست و از امواج نورانیِ انرژیدار تشکیل شده‌است. فوکو درباره رابطه بین انرژی مکانیکی گرما و انرژی مکانیکی و مغناطیس، مطالعات ارزندهای انجام داد. او با کشف جریان گردابی، معروف به جریانهای فوکو، که با چرخش در یک حلقه مسی در میدان مغناطیسی نیرومند به وجود میآید، بانی یکی از مسائل فیزیک جدید گردید.
فوکو همچنین ثابت کرد که زمین به دور محور خود میچرخد. برای این کار که در سال 1851 انجام شد او یک پاندول آهنی 30 کیلوگرمی را از گنبد پانتئون آویزان کرد. فوکو به گوی یک سوزن گرامافون وصل کرده بود و روی زمین (زیر گوی) حلقه‌ای از شن‌های مرطوب قرار داد. در مقابل حیرت همه نشان داد که با وجودی که حرکت پاندول به جلو و عقب هدایت شده بود اما پاندول حرکتی دوار انجام داد. یعنی در واقع کف پانتئون در حال گردش بود و یا به عبارت بهتر زمین در حال چرخیدن حول محور خود بود.
وی در ادامه، ساختمان قطب نما را تکمیل کرد و با این ابتکار، جهتیابی قطب نما با تغییر جهت کشتی در دریا تغییر نمیکند و از میدان های مغناطیسی تاثیر نمیپذیرد. ژان لئون فوکو سرانجام در سال 1868م در 49 سالگی درگذشت.
